Социометрия әдісін қалай жүргізеді: Социометриялық әдіс — Уикипедия

Қазақша реферат Социометрия әдісі | Оқу материалдары Оқу материалдары

1. Социометрия әдісінің пайда болу тарихы
2. Қолданылу әдістемесі

«Социометрия» термині латын тіліндегі: socius – дос, серіктес және mеtrum — өлшеу деген екі түбірдің қосындысынан құралған. Аталмыш термин ХІХ ғасырдың соңында бір топтың басқаларына деген ықпалын зерттеу үшін ағылшын әлеуметтанушысы мен психологы Джекобо (Якоб) Мореномен алғашқы рет қолданылады.

Социометрия терминін 1934 жылы  Я.Л. Морено «Who Shall Survive?» деген еңбегінде енгізіп, әу бастан әлеуметтік құрылымды түсіндіруге «социодрама» көзқарасының бір бөлігі ретінде сараланған ұғым.

Социометрия топ ішіндегі адамдардан алынған, араласуда берілетін артықшылықтарға (немесе көбіне құқықтық параллельдер кімнің кіммен араласатыны) қатысы бар ақпаратты белгілі бір базис пен алға қойылған мақсат аясында жүйеғе келтіреді. Зерттеудің алғашқы сатыларында Мореноның түзеу мекемесіндетілердің арасындағы даудан қашу үшін жатын бөлмедегі орындарды ауыстыруына тура келді. Сөйтіп, алғашқы қолданылуында әлеуметтанушылық тест (мысалы, достарын атап шығу) оның тікелей нәтижесін алуға бағытталса, қазір бұл сирек қолданылады. Тандаудың әлеуметтанушынық баламаларының жол берілетін саны белтіленген («ең жақсы үш досыңызды атаңыз») немесе белгіленбеген («қанша қаласаңыз, сонша есім атаңыз») болуы: сондай-ақ ол күн ілгері айқындалған болуы немесе байланыстың беріктігін білдіруі мүмкін.

Бастапқыда  социометриялық  мәліметтерді талдау тандаудың алынған нәтижелері мен таңдаудың берілген баламаларының санына және тиісінше көп артықшылықка ие болған немесе ештеңе алмаған «жұлдыздар» мен «жақпайтын адамдар» секілді өзгешелеп тұратын қорытынды ерекшеліктерге шоғырландырылды. Мәліметтер социограмма деп аталатын сызықты диаграммаға нүктелер мен сызықшалар тұрінде бейнеленеді, онда бөрінен көп тандалған адамдар ортаға, ал сыртка тебілген адамдар шетке орналастырынады.

Социометрия топтық құрылымды байыптау үшін білім беруде және баска шағын топтар ортасында қолданынады. «Sociomietry» атты ғылыми журнал шығарылады. Баска бір әдісте ол желілік әдістермен талдауға қатысты болады

Социометрия кіші топтардағы әлеуметтік құбылыстарды зерттеудің жеткілікті дәрежеде танымал әдісі болып табылады. Социометрия мәліметтерінің пайдалануы еңбектің өнімділігін арттыруға, қақтығыстарды жоюға, топтық шешімдердің қабылдануына мүмкіндік береді. Социометрия нәтижелерінің сауатты қолданылуы ұжымдарды комплектациялауда, олардың іс-әрекеттерінің тиімділігін арттыруда тәжірибелі нәтижелерге жетуге мүмкіндік беретін топтардың қызмет етуі мен дамуы жайлы байсалды теориялық қорытындыларды жасауда арқау болады.

«Мәртебе» және «әлеуметтік роль» ұғымдары негізгі социометриялық ұғымдар болып табылады. Бұл ұғымдар тұлғаның топтағы орнын сипаттайды. Мәртебе бұл – индивидтің топ тіршілік әрекетінің жүйесіндегі, топтық үрдістердің дамуындағы орны. Мәртебе топ мүшесінің жетекші қызметімен анықталады. Ол бір уақытта обьективті түрде индивидке тән бітістерді әрі айналадағылардың адамның өз қызметтерін қабылдауын біріктіреді. Индивидтің әлеуметтік өзі мінез-құлықтың: «көсем», «ұжымның беделдісі», «әділ сот» және т.с.с.сияқты ерекше ережелерімен сипатталған қайсібір сызбаға біріктірілген топтың индивидке жүктеген қызметтерінің жиынтығымен анықталады. Әлеуметтік рөлдер қатаң болмайды: ол орындаушының тұлғасы біршама ықпал ететін динамикалық және көп өлшемді құбылыс.

Социометрияның көмегімен тұлғааралық өзара әрекеттестікте анықталатын таңдаудың, селқостықтың немесе қабылдамаудың сандық өлшемін шығаруға болады. Социометрия топ мүшелерінің арасындағы ұнатуды немесе ұнатпауды анықтау үшін қолданылады. Аталмыш әдіс өте жедел жүргізіледі, оның нәтижелерін математикалық өңдеп, кесте түрінде шығаруға болады.

Социометриялық сұраудың негізіне: Сен кіммен бір партада отырғың келеді? Кіммен бірге демалғың келеді?; Кіммен бірге жұмыс жасағың келеді? деген сұрақтарды алуға болады. Таңдаудың – біріккен іс-әрекет бөліміндегі және көңіл-көтеру бөліміндегі екі бағыты ұсынылады. Таңдау қалаулылығының дәрежесін нақтылауға жәнетаңдауға ұснылған адамдардың санын шектеуге болады. Таңдаулар енгізілген матрицадан өзара ұнату мен ұнатпаулардың күрделі шиелінісін, социометриялық «жұлдыздарды» (көпшілікпен таңдалғандар), шеттетілгендерді (ешкіммен таңдалынбағандар) және сол полюстердің арасындағы аралық үзбелілердің тұтастай иерархиясын көруге болады.

Сұрауда көбінде дихотомиялық өлшем қолданылады. Ол кіші топтағы өзара қатынастарды неғұрлым нақтырақ анықтауға мүмкіндік береді. Мәселен, адамға жауапты істі кіммен бірге орындағысы келетіні ұсынылып қана қоймай, ол істі кіммен қосылып жасағысы келмейтінін де анықтау мүмкіндігі ұсынылады. Кейде респондент фамилияларды тізбектеумен шектелмей оларды нақты ретпен орналастырса рангілеу әдісі қолданылады. Мәселен, «Туған күніңізге кімді (бірінші, екінші және үшінші кезекте) шақырғыңыз келеді?».

Социометриялық сауалнамада әрбір сұралушыға социометриялық анкета (немесе социометриялық үлестірме) және топ мүшелерінің тізімі беріледі. Жұмыстың қолайлы болуы үшін, кейінгі өңдеудің қарапайымдылығы үшін топ мүшелерінің фамилиялары шифрленеді немесе топ тізіміндегі нөмірмен белгіленеді. Кез келген социологиялық анкета ретінде социометриялық үлестірме сұраудың мақсаты, оның мәні мен сұрауға қатысу ұсынысы жазылады. Ары қарай үлестірмені қалай толтыруға болатыны жайлы, таңдауға шектеудің бар-жоқтығы, бар болса қандай себеппен екендігі жайлы ақпарат баяндалады.

Социометриялық сұраудың талдамасы ресми және биресми өлшемдер бойынша бөлек жүргізіледі. Сұраудың нәтижелері топтың әрбір мүшесінің жауаптары бар кесте түрінде берілген социоматрицаларға енгізіледі.

Социометриялық әдіс — саяси психологияда кішігірім топтар мен оның ішіндегі формальды емес жеке қатынастарды зерттеуге қолданылатын әдіс. Жұлдыздар мен көшбасшыларды анықтауда ұнату мен ұнатпаудың сандық өлшемдеріне көп көңіл бөлінеді.

Социометрия ұғымы XIX ғ. әлеуметтік үрдістерді зерттеуде математикалық әдістерді қолдануға байланысты пайда болды. Социометриялық зерттеудің ерекше әдістік техникасының негізін қалаушы — Джекоб Морено.

Социометрия социометриялық тесттен, аутосоциометриядан, ретроспективті социометриядан және т.б. әдістерден тұрады. Топ мүшелерінің социометриялық мәртебесін оң және бұрыс таңдауды есептеу арқылы алуға болады. Бұл өз кезегінде топтың социограммасы мен социоматрицасын жасауға мүмкіндік береді.

Социометрия топ ішіндегі қатынастар заңдарын қалыптастыруға мүмкіндік тудырады.

Социометрия — топтағы тұлғалар арасындағы қатынастардың сандық, графикалық, құрылымын айқындауға мүмкіндік беретін әдіс.

Социограмма — бұл респонденттер қатынасының бір-біріне деген социометриялық талаптарға жауабының графикалық құрылымы.

Социометрияны дайындау және өткізу кезендері

1. Оқушыларға парақтар таратылады, өз парақтарын белгілеу және алынған ақпараттың құпиялығына кепілдік береді.
2. Оқушылар жауаптары шын жүректен шығулары тиіс. Алынған нәтижелер тек қана жұмысты жақсартуға қолданылады және басқа ешкім, мұғалімдерді қоса, онымен таныс болмайды.
3. Өткізу нұсқаулары мынадай компоненттерге ие: жұмыс мақсаты, оны өткізу шарттары, тапсырманы орындау туралы нұсқаунамалар, автордың қол кою қажеттілігі және т.б.
4. Әлеуметтік үдеріс негізінен 10-15 минут уақыт алады. Мысалы, «жетекші» және «алшақтанған» оқушыларды анықтау мақсатында оқушыларға ұсынылған парақта «мына балалардың қайсысын:

а)     сынып старостасына сайлаушы едіңіз;

б)    кезектегі староста, егер алғашқысы кейбір жайттарға орай міндеттерін орындамаса, кімді сайлар едіңіз» деген сияқты сұрақтар болуы мүмкін.

5. Зерттеуші оқушылар толтырған парақтарды жаяды да, әлеуметтік өлшем матрицасын дайындайды. Торлардағы әр фамилия (тегі) қарсы таңдап алынған оқушы нөміріне сәйкес, таңдауды көрсететін 1; 2; 3 сандары қойылады.
6. Матрица негізінде социограмма құрастырылады, бұл топтағы өзара қатынастарды көрнекті және терең айқындау мүмкіндігін туғызады.

Автор публикации

не в сети 1 месяц

roman

1

Комментарии: 0Публикации: 10Регистрация: 07-01-2017

Социометрия әдісі бойынша сынып оқушыларының қарым-қатынас зерттеу жұмысының сараптамасы — Бастауыш сынып — Ашық сабақтар — Ашық сабақтар

Социометрия әдісі бойынша сынып оқушыларының қарым-қатынас зерттеу жұмысының сараптамасы

Мақсаты:  Топ оқушылары арасындағы қарым-қатынасты зерттеу.
Зерттеу барысы:

Оқушыларға мынадай сауалнама үлестіріледі:
1.Кіммен бір партада отырғың келеді?
2.Кіммен бірге жорыққа шыққың келеді?
3.Кімді туған күніңе шақырғың келеді?

Таңдау матрицасы

№ Кім таңдайды Кімді таңдайды
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
Қанша рет таңдалды:
Өзара (бірін-бірі)
қанша адам таңдады

                         
  «Таңдау матрицасындағы» мағлұматтарды өңдеп болған соң, «Социограмма» жасалады.

С о ц и о г р а м м а
                           4 шеңберден тұрады.
І.дөңгелекке (орталыққа) ең көп таңдалынған оқушылар түседі; ( 2 есе көп таңдалғандар)
ІІ дөңгелекке-орташа таңдалғандар
ІІІ дөңгелекке-елеусіз(менсінбейтін) балалар-орташа саннан төмен
ІҮ дөңгелекке-оқшау қалған,шеттелген балалар бірде-бір рет таңдалынбаған.

Социограмманы толтырғанда, оң жағында-ұлдар ( ), сол жағында – қыздар (
белгілейді.

Нәтижесінде: Сараптама нәтижесі бойынша оқшауланған (елеусіз немесе шеттеп қалған )  оқушылармен жұмыс жүргізіледі.  

2013-2014 оқу жылының  қазан    айында  11а сыныбынан «сынып оқушыларының арасында лидер және шеттеп қалған оқушыны, шағын топтарды анықтау» мақсатында  алынған сауалнаманың қорытындысы

Мақсаты: Сынып оқушыларының арасында лидер және шеттеп қалған оқушыны, шағын топтарды анықтау.
Алынған сауалнама:  Социометрия әдісі. (Қарым-қатынас социограммасы).
Сауалнамаға қатысқан сынып:   11а
Қатысқан оқушы саны: 20
Сауалнама нәтижесі: 
I – Лидер: Қыдырбай Көркем
II – Беделділер:   Сегізбай А, Есенғали Тоқжан
III — Орта беделділер: Алимханова Ф
IV — Топтан қалмаушылар:  Дайырбек Нұрсұлтан
V — Шеттеп қалғандар: Жоқ
V I- Шағын топтар:  жоқ

Соңғы жарияланған материалдар тізімі

Социометрия — Уикипедия

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Социометрия 1934 жылы ЯЛ. Морено «Who Shall Survive?»
деген еңбегінде енгізіп, әу бастан әлеуметтік құрылымды түсіндіруге «социодрама» көзқарасының бір бөлігі ретінде
сараланған ұғым. Социометрия топ ішіндегі адамдардан алынған, араласуда берілетін артықаіылықтарға (немесе көбіне құқықтық параллельдер кімнің кіммен араласатыны) қатысы бар ақпаратты
белтілі бір базис пен алға қойылған мақсат аясында жүйеғе келтіреді. Зерттеудің алғашқы сатынарында Мореноның түзеу
мекемесіндетілердің арасындағы даудан қашу үшін жатын
бөлмедегі орындарды ауыстыруына тура келді. Сөйтіп, алғашқы қолданылуында әлеуметтанушылық тест (мысалы, достарын
атап шығу) оның тікелей нәтижесін алуға бағытталса, Қазір Бұл
сирек қолданылады. Тандаудың әлеуметтанушынық баламаларының жол берілетін саны белтіленген («ең жақсы үш досыңызды атаңыз») немесе белтіленбеген («қанша қаласаңыз, сонша есім атаңыз») болуы: сондай-ақ ол күн ілгері айқындалған
болуы немесе байланыстың беріктігін білдіруі мүмкін. Бастапқыда социометриялық мәліметтерді талдау тандаудың алынған
нәтижелері мен таңдаудың берілген баламаларының санына
және тиісінше көп артықшынықка ие болған немесе ештеңе
алмаған «жұлдыздар» мен «жақпайтын адамдар» секілді өзгешелеп тұратын қорытынды ерекшеліктерге шоғырландырылды. Мәліметтер социограмма деп аталатын сызықты диаграммаға нүктелер мен сызықшалар тұрінде бейнеленеді, онда бөрінен көп тандалған адамдар ортаға, ал сыртка тебілген адамдар шетке орналастырынады. Социометрия топтық күрынымды байыптау
үшін білім беруде және баска шағын топтар ортасында қолданынады. «Sociomietry» атты ғылыми журнал шығарылады. Баска бір әдісте ол желілік әдістермен талдауға қатысты болады.^[1]

Дереккөздер[өңдеу]

1. ↑ Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7

Сыртқы сілтемелер[өңдеу]

Балалар мен ұжымды зерттеу әдістері: социометрия, балалардың белсенділігін, көңіл-күйін, шығармашылық деңгейін, қызығушылығын анықтау әдістемесі.

М.О. Әуезов атындағы педагогикалық колледжі

Сабақтың технологиялық картасы № 13,14

Топ: Күні:

Оқытушы-әдіскер: Кабимолдина А.К.

Оқу практикасы: Жазғы практикаға дайындық

Тақырыбы: Балалар мен ұжымды зерттеу әдістері: социометрия, балалардың белсенділігін, көңіл-күйін, шығармашылық деңгейін, қызығушылығын анықтау әдістемесі.

Мақсаты: Болашақ мамандардың теориялық және практикалық дайындықтарын жүзеге асыру, тұлғаны қалыптастыру мен дамытуға бағытталған қазіргі кездегі психологиялық-педагогика-лық әдістерді қолдануға үйрету.

Міндеттері:

Білімділік: Балалар мен ұжымды зерттеу әдістері: оның ішінде ұжымның қарым-қатынасын зерттеуге арналған социометрия, балалардың қабілеттеріне байланысты белсенділігін, жалпы көңіл-күйін, шығармашылық деңгейін, қызығушылығын анықтау әдістемесі жайлы білімдерін қалыптастыру.

Тәрбиелілік: Балалар ұжымын зерттеуге бағытталған ғылыми іс-әрекетті меңгерте отырып, татулыққа, бірлікке, достыққа, адамгершілікте дұрыс қарым-қатынас жасау ортасын құру.

Дамытушылық: Зерттеу әдістеріне арналған тапсырманы талдау, оны талдауда қажетті талапты дұрыс қолдана алу дағдыларын дамыту.

Типі: Жаңа білімді хабарлау сабағы

Түрі: теориялық және іс—тәжірибелік дербес жұмыстар сабағы

Оқыту әдіс –тәсілдері: түсіндіру, пікір алмасу, проблемалық, зерттеу әдістері.

Оқыту технологиясы: Дамыта оқыту технологиясын АКТ-ға негіздеу.

Пәнаралық байланыс: Педагогика, психология, ғылыми педагогикалық зерттеу әдістемесі, Тәрбие жұмысының әдістемесі.

Жабдықталуы: Интерактивті тақта, презентация материалдары, зерттеу әдістемелері.

Сабақтың құрылымдық жоспары:

• Ұйымдастыру кезеңі

• Мақсат қою және оқу іс әрекетіне қызығушылықты ояту

• Білімді өзектілендіру

• Жаңа білімді хабарлау

• Бекіту кезеңі

• Білімді жүйелеу

• Қорытындылау

• Оқушылар білімін бағалау

• Үй тапсырмасын беру

• Рефлексиия

• Сабақты аяқтау

Әдебиеттер тізімі:

1. Төребаева К.Ж., Есенғұлова М.Н. Психологиялық –педагогикалық диагностика: Оқу құралы. Алматы, 2012.-288

2. М.К. Бапаева, К.Н.нығметова, К.Т. Шериязданова. Балалар психологиясынан танымдық жаттығулар мен тапсырмалар. — Алматы: Рауан, 1994

3. Грабарь М.И., Краснянская К.А. Применение математической статистики в педагогических исследованиях. – М., 1977.

4. Загвязинский В.И. Методология и методика педагогического исследования. – М., 2000.

5. Бабанский Ю.К. Проблемы повышения эффективности педагогических исследований. – М., 1982.

6. Ильин В.В., Калинкин А.Г. Природа науки. – М., 1985.

7. Краевский В.В. Методология педагогического исследования. – Самара, 1994.

8. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. Астана. 2007ж.

9. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Балбөбек» бағдарламасы, Астана, 2007

10. Ерте жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Алғашқы қадам» бағдарламасы. Астана, 2010ж.

11. Мектепке дейінгі кіші жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Зерек бала» бағдарламасы. Астана, 2010ж.

12. Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған «Біз мектепке барамыз» бағдарламасы. Астана.2010

13. С.Д.Андабекова « Мектепке дейінгі педагогика» Алматы, «Адам және қоғам», 2012

14. Меңжанова А.К «Мектепке дейінгі педагогика», Алматы, 1992ж.

15. Ф.Н.Жұмабекова «Мектепке дейінгі педагогика». Астана «Фоллиант» баспасы,2008ж.

16. Ядэшко В.И.,Сохина Ф.А. «Мектепке дейінгі педагогика» А.Мектеп,1982ж.

17. Қоянбаев Ж. «Педагогика». Астана.1998ж.

18. Сағындықов Е. «Педагогика». Астана, 1998ж.

19. Мухина В.С. «Алты жастағылар мектепте». Алматы.Мектеп.1982ж.

20. З.Н.Нурдавлетова «Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы»

Өтілу барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Мақсат қою және қызығушылықты ояту /Мотивация/

• Білім алушылардың назарын сабаққа аудару, жағымды атмосфера туғызуға бағытталған жұмыс түрін ұйымдастыру

• Бейнематериал көрсету

ІІІ. Білімді өзектендіру және мәселелік жағдаяттар туғызу.

• Білім алушы өзінің бүгінгі оқып, алатын білімінің өмірінде қажет екеніні түсіну және ол білімнің қоғамдық кеңістікте де қажетті орында екеніне көз жеткізуге шақыру

ІҮ. Жаңа білімді меңгерту, ашу

1) Миға шабуыл.

Сынып жетекші жұмысындағы диагностика

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы мектеп оқушыларының бойында адамгершілік және салауаттылық тұрмыс негіздерін қалыптастыруға, азаматтықты тәрбиелеуге, шығармашылық қабілетін дамытуға жұмылдырады.

Осы міндеттерді шешудің жауапкершілігі, мектеп оқушыларының тәрбие ісін бағыттауы және ұйымдастыруы сынып жетекшісіне жүктеледі.

Сынып жетекшісі – ол кім?

Қазақстан Республикасында сынып жетекшісі – сабақтан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастырып, үйлестіріп, келістіріп өткізетін педагог. Сынып жетекшісінің негізгі мақсаты әр оқушыны дамыту, оның ерекшеліктерін сақтау, оның потенциалды қабілеттерін ашу, интелектісінің дұрыс дамып, жетілуіне жағдай жасау. Ол үшін сынып жетекшісі тәрбие жұмысының неғұрлым тиімді үлгілері мен тәсілдерін шығармашылықпен таңдап алып, оның нәтижелерін есептеп, бағалап, оқушыларға жеке-жеке қарау үшін оқушыларды жан-жақты зерттеп, жан дүниесіне үңілу қажет.

Дәрігерлер алдына келген ауруды емдеу үшін түрлі анализдер тапсыртып, сол бойынша аурудың диагнозын қойып, содан кейін емдей бастайды емес пе? Сол сияқты сынып жетекші де бала тәрбиесіне кіріспес бұрын, қай бағытта тәрбиелеу керектігін анықтап алған жөн.

Тәрбие жұмысы педагогикалық диагностикадан басталады. Кезінде ұлы педагог К.Д.Ушинский айтқандай, оқушыны жан-жақты зерттеп білу керек.

Көпке мәлім зерттеудің төмендегідей түрлері бар:

І. Алдын-ала танысу. Алдын-ала танысу кейінен тәрбиені неғұрлым тиімді ұйымдастыруға, оқушылар ұжымын ынтымақтастырудың барынша ұтымды жолдарын табуға мүмкіндік береді.

Мысалы, сынып жетекші жаңадан алған сыныптың оқушыларының іс-қағаздарымен, сынып журналымен танысады. Алғашқы аптаның ішінде-ақ оқушылардың жанұясы туралы мәлімен жинақтауына болады. Мен өзім төмендегідей сауалдама беру арқылы оқушылардың өздерімен, жанұяларымен сырттай таныстым:

ІІ. Бақылау. Бақылау – оқушылардың мінез-құлқын табиғи жағдайда сипаттайтын түрлі құбылыстар мен фактілерді ұйымдасқан түрде қабылдауды көздейді. Егер сынып жетекшісі ұжымды, жеке оқушыны бақылай отырып, фактілерді жай ғана тізе бермей, ашылған құбылыстың түп тамыры мен себептерін ашуға, мұны талдап түсінуге ұмтылса, бала дамуының өзгерістерін қадағаласа, бақылау зерттеудің тиімді тәсіліне айналады.

ІІІ. Табиғи эксперимент. Эксперимент оқушылардың тәрбиелік дәрежесін, өмір мен қызметтің әртүрлі жағдайындағы өзара қатынасын, өзін қалай ұстайтынын, белсенділігін және мінезін, тағы басқа қасиеттерін анықтауға көмектеседі.

Мысалы, оқушының қоршаған ортада өзін қалай сезінетіндігін, ұстайтындығын анықтауға мүмкіндік беретін төмендегідей зерттеуді қолдандым.

IV. Оқушы әрекетінің нәтижелерін талдау. Бұл тәсіл оқушылар туралы айтылған пікірге қарап емес, олардың мектептегі және үйдегі іс-әрекеттері, қызмет нәтижелері (үлгерім, техникалық, шығармашылық, қоғамдық пайдалы еңбек және өзіне өзі қызмет етуге қатысуы, спортпен айналысуы) бойынша түсінік алуға мүмкіндік береді.

Мысалы, мен оқушы ата-аналарына төмендегідей сауалнама беру арқылы оқушының мектептен тыс кезіндегі, үйдегі мінез-құлқы туралы мағлұмат алдым.

V. Оқушыларды зерттеу жүйесіндегі әңгімелер. Егер әңгіме табиғи жағдайда өтіп, нақты жайды талдаумен байланысты болса, өте жақсы. Әңгіме мейлінше тиімді болуы үшін оның мақсатын, қойылатын сұрақтарды алдын ала ойластырған жөн. Тәжірибелі мұғалімдер әңгімені қайдағы бір тергеу сипатында жүргізбейді. Жетекші сұрақтардың көмегімен олар оқушының сыныптағы белгілі бір оқиғаға қалай қарайтынын, өзінің мінез-құлқын, жолдастарының әрекетін қалай бағалайтынын анықтайды. Сынып жетекшісінің мұғалімдермен және ата-аналармен әңгімелесуі оқушы тәрбиелігінің дәрежесі туралы құнды материал береді.

VІ. Оқушыларды зерттеу үрдісінде сауалнаманы қолдану. Сауалнама адамгершілік ұғымдар мен түсініктерді, айналадағы адамдарға деген қатынасты анықтауға, ынта мен бейімділікті зерттеуге көмектеседі. Ол, әсіресе түрлі моральдық қасиеттер туралы түсінігін анықтау үшін кеңінен қолданылады. Негізгі адамгершілік қасиеттерді түсінудегі елеулі алшақтықтарды және оның үстіне теріс, дәл емес жауаптарды анықтағаннан кейін, сынып жетекшісі сауалдамадағы сұрақтардың мән мағынасы бойынша этикалық әңгіме өткізеді.

Мысалы, мен «Дос.Жолдас.Құрбы-құрдас» деген тақырыпта төмендегідей сауалдамалар бердім: 1. Достық деген ұғымды қалай түсінесің? 2. Досың кім? Оның қандай қасиеттері ұнайды? 3. Сынып оқушыларының ішінен кімді дос болуға лайық деп ойлайсың?» Сауалдаманы жинап алып, қорытындылау ретінде осы тақырыпта пікірталас өткіздім. Пікірталаста оқушылардың достық туралы пікірлеріндегі кемшін тұстарын ортаға салып, пікірталас туғызуға тырыстым.

VІІ. Шығармалар жаздыру. Ол жалпы дамуды, сөз мәдениетін, ынтаны, шығармашылық қабілетті, идеялық бағытылықты анықтауға көмектеседі. Шығармалардан оқушының жеке ерекшеліктері (оның мұраты, қажеті, сезім тербеністерінің тереңдігі, аңғарғыштығы және т.б.) көрінеді.

VІІІ. Оқушылардың өзара жеке қатынасын зерттеуде социометриялық әдістерді қолдану: Бұл әдістер жанама сұрақтар қою жолымен өзара ұнатуды, жақтырмауды немесе бір-біріне деген немқұрайдылықты анықтауға, сыныпта кімнің беделі жоғары, ал кімнің беделі төмен екенін білуге мүмкіндік береді. Мұны, әсіресе, сынып жетекшінің білгені өте маңызды. Мұндай тәсілдердің педагогикалық құндылығы сол, олар сынып ішіндегі қарым-қатынастардың сипатын анықтауға мүмкіндік береді. Неғұрлым сыйлы, сүйікті және белгілі оқушыларды анықтап, сынып жетекшісі кейін қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру кезінде, өзін-өзі басқару ұйымдарын сайлау барысында және оларға басқа жұмыстарда оларға сүйене алады.

Бұл тәсіл бойынша мен төмендегідей тәсілді қолдандым.

Социометрия методикасы

Мақсаты: Сынып оқушылары арасындағы қарым-қатынасты зерттеу

Зерттеу барысы: Оқушыларға мынадай сауалдама үлестіріледі:

1. Кіммен бір партада отырғың келеді?

2. Кіммен бірге жорыққа шыққың келеді?

3. Кімді туған күніңе шақырғың келеді?

Оқушылардың жауаптарын алғаннан кейін төмендегідей кесте толтырылады:

Таңдау матрицасы

Таңдау матрицасындағы мағлұматтарды өңдеп болған соң, «Социограмма» жасалады

Социограмма

4 шеңберден тұрады:

1-дөңгелекке (орталыққа) ең көп таңдалынған оқушылар түседі (2 есе көп таңдалынғандар)

2- дөңгелекке орташа сан таңдалынғандар

3- дөңгелекке елеусіз балалар (орташа саннан төмен)

4- дөңгелекке оқшау қалған, шеттелген балалар (бір де бір рет таңдалынбаған)

Бұл зерттеу бойынша ең көп таңдалынған оқушыларды ұйымдастыру жұмыстарында басшылыққа алып отырдым. Партаға бірге отырғысы келетін өзара бірін-бірі таңдағандарды оқушылардың өздеріне білдіртпей бірге отыруларына мүмкіндік бердім.

ІХ. Дербес мінездемелер жинақтау. Бұл оқушылар туралы әр түрлі адамдардан (мұғалімдерден, ата-аналардан, оқушылардың жолдастарынан) алынған деректерді жинақтауды және оларды салыстыруды көздейді.

Х: Оқушылардың тұрмыс және тәрбие жағдайын зерттеу. Бұл тәсіл әдетте қиын, болбыр, үлгермейтін, тәртіпсіз оқушыларды зерттеу кезінде қолданылады. Тұрмыс және тәрбие жағдайын білмейінше, ықпал жасаудың нақты және тиімді тәсілдерін белгілеу мүмкін емес. Әрине, барлық оқушылардың үйдегі тұрмыс және тәрбие жағдайын зерттеу қиын, тіпті мүмкін емес. Бірақ осы жағдаймен жекелеген отбасыларда, әсіресе берекесіз оқушының немесе жаңа оқушының отбасында танысуға әбден болады. Бұл тәсілді қолдану ата-аналардың бос уақытты дұрыс ұйымдастыруға көмек беруі арқылы оқушының өз уақытын тиімді өткізуіне ықпал жасайды.

Сынып оқушының тәрбиелік деңгейіне сынып ұжымы арасындағы бір-бірімен қарым-қатынасы, ұйымшылдығы және т.б. қасиеттері де әсер етеді. Оны анықтау үшін төмендегідей тәсілдерді қолданып жүрмін.

«Сыныптағы ахуал» — шағын зерттеу.

Оқушыларға мағыналары қарама-қарсы сөздер жазылған бір-бір парақ қағаз үлестіріледі. Солар арқылы ұжымындағы ахуалды зерттеуге болады. Оқушылар «х» белгісін сол жаққа немесе оң жаққа жақын қойса, ұжымда сол белгі айқын көрініс береді. Оқушылар мына бланкіні толтырады:

Қорытындылау: Әрбір жұп сөздің орта бағасын есептеп шығару. Алынған нәтижені график арқылы көрсету. Графиктің сол жағы неғұрлым басым болса, сыныптағы ахуал да, соғұрлым, қолайлы екендігін көрсетеді.

Ұжымның өзін-өзі әлеуметтік-психологиялық аттестациялау

Мақсаты: Бастапқы ұжымдағы ерекше қатынастар жүйесінің даму деңгейінің кешенді бағасы. Зерттеу барысы: Оқушыларға мынадай сауалдама сұрақтары беріледі.

Берілген тізімге және оны бағалайтын шкалаға сүйене отырып, сіз өзіңіздің ұжымдағы қатынастарыңызды бағалааңыз. Бағаны былайша беруіңізге болады:

«6» — қажетті сапа ұжымның барлық мүшелеріне тән;

«5» — барлығына тән деуге болады;

«4» — көбіне тән

«3» — тең жартысына тән;

«2» — кейбіреулеріне тән;

«1» — бірен-саран адамға тән;

«0» — ешкімге тән емес.

Жеткіншектер мен жасөспірімдердің ақыл-ой қабілеттерін қолдануы

1. Қарым-қатынас мәдениетін дамыту.

Социометрия әдісі.

Әлеуметтік ортадағы қарым-қатынас ерекшеліктерін зерттеугеарналған көптеген әдістемелер жасалған. Олардың көпшілігі мектеп психологиялық қызметінде сыныпоқушыларының қарым-қатынас ерекшеліктерін, оқушының әлеуметтікстатусын зерттеуге кеңінен пайдаланылып жүр. Қазіргі кезде ең жиі пайдаланылатын топты зерттеу әдістемесі социометрия деп айтуға болады. Социометриялық талдауды ұсынған және оны психологиялықзерттеулерде қолдануережелерін жасаған Австрия ғалымы Джекоб Морено. Венадағы психиатпприялық клиникада жүргізгензерттеулерінің нәтижесінде ол өте маңызды қорытынды жасайды: көптеген психикалық ауытқулар адамның әлеуметтікортада өзін ыңғайсыз сезінумен, әлеуметтік адаптациядан өте алмағанымен байланысты деп тапқан. Осы себептің әсерін төмендету үшін әр адамныңөз ортасындағы әлеуметтік статусын және қарым-қатынасмәдинетін зерттеу қажетті екенін дәлелдеген .

Өткен ғасырдың 20- жылдары Дж. Морено психиатриялық зерттеулерден әлеуметтік – психологиялық проблемаларды зерттеуге бет бұрады. Ол социометриялық әдістемелерді әлеуметтік топттардағы әр адамның күй- жағдайын зерттеуге пайдаклану жолдарын іздеді. Мореноадамдарға әлеуметтікортаның әсерін зерттеуге “ триадикалық” деп атаған жүйені ұсынды. Бұл жүйенің құрамды бөліктері социометрия, топтық психотерапия және психодрама деп аталды. Осы ұсынылған триадикалық әдістемелердің ішінде мектеп психологиялық қызметінде оқушылар ұжымын зерттеуге кеңінен пайдаланылатыны – социометриялық талдау. Бұл әдістеме көмегімен оқушылардың сынып ұжымындағыорны, олардың достары мен жолдастарының бар екендігі , ұжымының ішкі құрылымы, үлкен топтың құрамында микроптардың барлығы және ол топтардағы тұлғааралық қатынастардың қалыптасқандығы анықталады.

Мақсаты: Ұжым мүшелерінің бір-бірімен эмоционалдық байланысын анықтау және татулығын өлшеу.

Орындау ережесі.Тестті орындау алдында зерттелінушілерге жауап парақпен жұмысістеу тәртібі түсіндіріледі. Жауап бланкісі алдын-ала төменде беріген үлгі бойыншадаярланады.

Орындау ережесі: “ Мен сіздерге сұрақтары бар парақ таратып беремін. Әр сұраққатерең ойланып , дұрыс жауап беруге тырысыңдар”.

Жауап берубланкісі

Аты жөні ——————————————————————

Оқитын сыныбы——————————————————–

Төмендегісұрақтардың әрқайсысыцнасыныпта біргеоқитын оқушылардың үшеуінің атын жазыңыз.

1. Мектептібітіргеннен соңкіммен достық қаым-қатынаста болғыңыз келеді?

А)
Б)
В)
2.Туған күніңізге кімді шақырғыңыз келеді?

А)
Б)
В)
3. Саяхатқакіммен шыққыңыз келеді?

Нәтижесін талдау. Жиналған материалдарды социоматрица жәнесоциаграмма жасапталдау керек.

Жоғарыдаберілген үш тапсырма бойынша жиналған материалдарды жеке-жеке матрицамен социограмма жасауды талап етеді. Олардың жалпы көрсеткіштерібір-бірінесәйкес келуіжәне айырмашылығы көпболуы мүмкін. Бұлжерде мысал ретіндебір тапсырма бойыншажиналған мәліметті кестеге түсіру ретін ғана көрсеттік. Басқаекі тапсырма бойынша осылайша матрица мен социограмма жасау керек.

Социоматрица жасау. Кестеге зерттелінушілер тізімі түсіріледі және олардың қалаулары жоғарғы қатардағы олардың нөмірімен қиылысқан жеріне түсіріледі. Кестенің төменгі қатарынаәрқайсысының жинаған қалауларыныңсаны жазылады.

Бағалау шкаласы:

және одан да көп- жұлдыздар

3-5- қалаулылар

1-2- қалаусыздар

шектеулілер

Ұсынылған кестедегі көрсеткіштер бойыншатоптағы балалардыңекеуі “ жұлдыз”, бесеуі “қалаулылар” , оны “ қалаусыздар”,ал екеуі “ шектеулілер” қатарына жатқызылды. Осы көрсеткіштердің өзі сынып ұжымындаауызбіршілік, татулық әлі қалыптаспағандығының белгісі болып отыр.

Социоматрица.

Топтың ұжымшылдығын анықтау үшін барлық таңдаулар санын өзара таңдау санына бөлу керек. Бұл сыныпта ұжымшылдық, татулық өте төмен болып шықты.

өзара таңдау8

Р=———————=———–=0,15

Таңдау саны57

Социоматрицадағы көрсеткіштер бойынша зерттелінушілер статусына байланысты социограмма жасалады. Ең кіші шеңберге “ жұлдыздар”, екінші шеңбер ішіне “ қалаулылар” ,ал сыртқысына “ шектеулілер” белгісі түсіріледі.

Социограмма.

Жиналған материалдардыталдаунәтижесінде келесі қорынды жасауға болады. Социометриялық талдау барысында сыныптағылардың екеуі жұлдызболып шықты. Олардың белгілеріішкі шеңберде орналасқан.Сонымен қатар сыныптағы оқушылардың ауызбіршілігі төмен, бір-бірімен қарым-қатынасы шектеулі екендігінбайқауға болады. 33 оқушыныңалтауышектеулі( олардың белгілері сыртқы шеңберде орналасқан ), оңаша қалғандар. Бұл оқушылар басқалармен, әсіресе сыныптағы майталманлидермен қарым-қатынаста болғысыкеледі, тек олардыбұл оқушылар қабылдамайды. Соныменқатар13 оқушыны 1-2сыныптастарығана қалап алған, олар басқаларға ұнамсыз, қалаусыз деп айтсақ болады. Ал 12 оқушыны 3-4 адам таңдап алған. Оларды қалаулыларға жатқызуға болады

Бұл жердебір атап өтетін мәселе – ұл балалар мен қыз балалардың арасында қарым-қатынас шектеулі, тек қанабір қалау орын алған. Бірсыныптағы балалар жеке топтар болып оқып жүргенсебептерін зерттеп, оң көрсеткіштерін нығайтып, арақатынастарын жақсарту нәтижесінде ұжым ішілік татулықты тереңдетуге мүмкіндік туады.

Сіз өзгелермен тіл табыса аласыз ба?

Мақсаты: Қарым қатынастағы басқаларға ұнамдылық, сыйысымдылық көрсетуге икемділікті бағалау.

Орындау ережесі: Төмендегі сұрақтарға “ия” “кейде” немесе “жоқ” деп жауап беріңіз.

Сауалнама.

Сізді қызмет бабымен кездесу күтіп тұр. Күту сізді шаршатады ма?

Ауру әбден асқынғанға дейін дәрігерге бармай жүресіз бе?

Баяндама жазу хабарлама жасау сияқты іс шараларды орындау сізге қиындық тудырмайды ма?

Өзіңізге таныс емес қалаға іс сапармен баруды ұсынса сіз оған бармаудың барлық әрекетін жасайсыз ба?

Сіз өзіңіздің уайымыңызды басқа адамдармен бөлісуді қалайсыз ба?

Көшеде таныс емес адам бір нәрсе сұрағанда( жол көрсету, уақытты айту) ашуланасыз ба?

“Әке және бала” мәселесі барлығына сенесіз бе және әр жас кезеңіндегі адамдардың бір бірін түсінуі қиынба?

Осыдан бірнеше ай бұрын300 теңге алып, оны қайтаруды ұмытқан танысыңыщздан ақшаңызды сұрауға ұяласыз ба?

Ресторанда немесе асханада сізге сапасыз тамақ берді. Сіз үндемей тарелканы ашуланып сырғытып қоясыз ба?

Танымайтын адаммене жеке қалғанда онымен сөйлеспейсіз және ол бірінші болып сөйлессе оны жақтырмай қаласыз. Солай ма?

сізге қай жерде болмасын ( дүкенде, кітапхана, театр кассасында т.б.) ұзақ кезек күту керек болса сіз кезекке тұрудан бас тартасыз ба?

талас тартыс мәселелердің қарастыратын комиссия мүшесі болудан қорықпайсыз ба?

Әдебиетті өнер мен мәдениетті бағалауда сіздің өзіңізге ғана тән піәкіріңіз бар, сіз бөтен пікірлерді ескермейсіз. Солай ма?

Сізге анық мәселе туралы басқа біреулердің басқаша пікір айтқанын естісеңіз, сіз үндемейсіз бе, жоқ турасын айтасыз ба?

Қызметтегі сұрақтар, оқу тапсырмаларын меңгеруде басқа біреулер көмектессе, сіз қысылмайсыз ба?

Сіз өз пікіріңізді (ойыңызды бағалауыңыз) ауызша айтқаннан гөрі жазбаша түрде баяндауды ұнтасыз ба?

Бағалау шкаласы.

Ия жауабы -2 балл

Кейде-1 балл

жоқ-0 балл.

Нәтижесін бағалау:

Барлық баллдар қосындысы бойынша қарым қатынаста сіздің мінез құлқыңыз қандай өзгешеліктерге ие екені анықталады.

30-32 балл. Сіз ешкіммен тіл табыса алмайсыз, ешкімді менсінбейсіз, сондықтан оқшауланып жападан жалғыз жүресіз. Көкірек мінезіңіз өзіңізге де, жақын адамдарыңызға да өте қиын жағдай туғызады.Көпшілікпен араласуға және тіл табысуға тырысыңыз, өзіңіөді өзіңіз бағалаңыз.

25-29 балл.Сіз аз сөйлейсіз, томаға тұйықсыз, жалғыз болғанды қалайсыз, сондықтан сіздің достарыңыз аз. Жаңа жұмыс және басқалармен араласу сізді тұйыққа тіремесе де аз уақытқа болса да тыныштығыңызды бұзады. Өзіңіздің осы мінезіңізді білесіз және оған риза емессіз. Сіз мұндай наразылық пен шектелместен бұл мінезіңізді жеңуге күш салыңыз. Оған сіздің күшіңіз жетеді. Кейде жұмысқа беріліп кеткенде ашық жарқын болып, өзгелердің барлығымен тіл табысып кетесіз.

Сондықтан тек қана өзіңіз тұйықтығыңызды өзгерту керек.

19-24 балл. Сіз белгілі дәрежеде көпшілсіз, таныс емес ортада өзіңізді емін еркін сезінесіз. Жаңа мәселелер сізді қорқытпайды, оны орындауға шешімді тез қабылдайсыз. Дегенмен жаңа адамдармен араласуға бәсекеге түсуге пікірталастарға түсуге асықпайсыз., өзіңізді жоғары бағалайсыз, сондықтан сіздің сөздеріңізде басқаларды кекетушілік кездеседі. Бұл кемшілікті түзетуге болады.

14-18 балл. Сіз басқалармен қарым қатынасыңызды дұрыс құра аласыз. Сіз өте әуесқой, әңгімешіл адамсыз, басқаларды жақсы тыңдайсыз, қарым қатынаста ұстамдылық көрсетіп, өз пікірлеріңізді көзқарасыңызды асықпай дәлелдейсіз. Жаңа адмдармен тез араласып, тіл табысып кетесіз. Шулы ортаны ұнатасыз. Ойда жоқтағы қылықтарды, көп сөйлегенді жақтырмайсыз.

9-13 балл. Сіз ашық жарқынсыз. Өте әуесқой, сөзшең, әр түрлі сұрақтар туралы ой пікіріңізді басқаларға білдіруге құмар болғандықтан олар туралы көп айтқандығыңызсонша, кейде айналадағылар жалығып кетеді. Жаңа адамдармен танысу сізге қиын емес. Әр уақытта көпшілік ортасында болғанды ұнатасыз, ешкімнің өтініш сұранысына жоқ деп айтпайсыз, тек ол өзіңізді орындамауыңыз да мүмкін. Тез ашуланғышсыз, бірақ қайтымыңыз да тез. Егер істі өзіңіз орындағыңыз келсе, алған беттен қайтпайсыз. Жауапты мәселелерді шешуде сізге сабырлылық, батырлық, орындаушылық юетіспейді.

4-8 балл. Сіз өте епшіл көпшіл, білгірсіз.Күрделі тақырыптар басыңызды ауыртса да жарыссөздерге қатысуды ұнатасыз. Қандай да бір сұрақтарды үстіртін білсеңіз де, өз ойыңызды айтпай қалмайсыз. Барлық іс шараларға белсенді қатысып, мойныңызға алған істерді аяғына дейін жеткізе алмаса да оны орындауға белсенділікпен кірісесіз. Сондықтан да сіздің басшыларыңыз бен әріптестеріңіз сізге сенімсіз қарайды. Бұл мәселеге көңіл аударыңыз.

3 балл. Сіз ашық жарқын, көп сөйлейтін адамсыз, басқалармен өте тез тіл табысып кетесіз., бірақ бұл мінезіңізді көпшілік ұнатпайды. Сізге қатысы жоқ істердің барлығына араласып, тиісті емес мәселелердің барлығын сынап мінейсіз, сондықтан саналы және санасыз түрде айналағылардың ұрыс жанжалының себепкері боласыз. Өзіңіз тез ашуланғыш, өкпелегіш, сын көтермейтін болғаныңызға мқарамастан өзіңіз кейде ешкімнің көңіліне қарамайсыз.. жауапты жұмыстардан бас тартасыз.Әріптестеріңіздің отбасы мүшелерінің сіздің осы мінездеріңізден өте қиналатын сәттері болады. Сіз өзіңіздің мінезіңіздің жөндеуге үлкен көңіл бөлуіңіз керек. Ең алдымен өзіңізді шыдамды болуға, өзіңізді ұстай білуге адамдарды сыйлауға үйрету қажет. Сонан соң өзіңіздің денсаулығыңызды ойлаңыз, өйткені мұндай мінез құлықтар міндетті түрде із қалдырады.

2. Басшы болуға икемділікті бағалау тесті.

Мақсаты: зерттееленушінің ашық -жарқындығы мен қарымқатынасқа икемділігін бағалау.

Орындау ережесі: ұсынылған 20 тұжырымдаманы мұқиат оқып, оның әрқайсысына “иә”,немесе “жоқ” деп жауап беріңіз.

Тапсырмалар.

1. мен өзге адамды ұнататынымды ашық айтым.
2. маған достасудан гөрі қолдау көрсеткен керегірек.
3. менің жолдасымның табысқа жеткені туралы естісем абыржып қаламын.
4. достарымның алдында менің міндетімнен құқығым басым екенін сеземін.
5. өзіме – өзім қанағаттануүшін мен біреуге көмектесуім керек.
6. достарымның арасында мен ешнәрседен қам жемеймін.
7. достарым мені әбден жалықтырды.
8. мен бір нәрсе істеп жатқанымда басқалардың қарап тұрғанын ұнатпаймын.
9. мен қанша қиналсам да басқаларға көмектескеніме риза боламын.
10. 10. досым қателессе де оны силағанымнан келісе саламын.
11. өзім жеке қалғанда қорқыныш жиі бөленемін
12. өмірдегі ең үлкен қуаныш – басқалармен қарым қатынас жасау
13. мен достарды ең жақсы және сенімділермен шектеймін.
14. көпшілік арасында болғанды ұнатамын
15. жақындарыммен ұрысып қалсам ұзақ уақыт мұңайып жүремін

16.басқаларға қарағанда менің достарым көп.

17. өзгені бағалағанда мен басқалар берген мінездемеге емес, өз сезіміммен қиялыма көбірек жүгінемін

18.мен қарым қатынастан ләззаттанудың орнына адамдардың лауазымды және қалталы юолғанына

көбірек көңіл аударамын

19.жақын достары жоқтарға жаным ашиды

20.менің жақсылық істегенімді көпшілік бағаламайды.

Кілті.

Жоғарыдағы тапсырмаларға жауаптарыңыз төмендегі кілтке сай келсе 1 балл деп бағалайсыз.

“Ия” болса: 5,6,9,11,12,13,14,15,16,19.

“ жоқ” болса: 1,2,3,4,7,8,10,17,18,20.

Нәтижесін бағалау:

10 баллға дейін – тұйықсыз, қарым қатынасқа икемсіздік білдіресіз.

11-14 баллға дейін – амбивертсіз, қарым қатынасқа икемділігіңіз орта.

15-20 балл – ашықсыз, қарым қатынасқа икемсізсіз.

5.14. Басшы болуға икемділікті анықтау тесті.

Төмендегі ұсынылатын тест басшы болудың жеке көрінісінң дәрежесін анықтайды.

Берілген 50 сұрақ сіздің мінез құлқыңызды анықтау үшін берілген. 2 түрлі жауаптар бар.Сіздің пікіріңізге сәйкес келетінін таңдап алыңыз. Жаман жауаптардың жоқ екенін

біліңіз. Сұрақтарға тез ойланбай жауап беру керек.

1. Айналадағылардың назарында жиі боласыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

2. сізді қоршаған адамдардың барлғы сізге қарағанда қызметтері жағынан жоғары орында деп ойлайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

3. Қызметтеріңіз бірдей адаммен жиналыста бірге болғанда өз ойыңызды айту қажет емес деп ойлайсыз ба, оны айту өте керек болса да?

А. ИяБ. Жоқ

4.Сәби кезіңізде кішкентай достарыңыздың ойындарын басқару ұнайтын ба еді.

А. ИяБ. Жоқ

5.Сізге қарсылық білдірген адамның оның дұрыс еместігіне көз жеткізуден қанағаттанасыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

6.Сізді батылсыз адам деген кез болды ма?

А. ИяБ. Жоқ

7. Мынадай құжаттармен келісесіз бе? Жекелеген ұлы тұлғалардың жасағандары ғана әлемдегі ең пайдалысы?

А. ИяБ. Жоқ

8.Сіздің мамандық белсенділігіңізге сілтеме жасайтын кеңес берушіге зәрусіз бе?

А. ИяБ. Жоқ

адамдармен әңгімелескенде салқынқандылығыңызды жоғалтқан кезіңіз болды ма?

А. ИяБ. Жоқ

10.Сізден айналадағыларыңыздың қорқуы сізге қанағат бере ме?

А. ИяБ. Жоқ

11.Барлық жағдайда өзіңізге көңіл аударатын және барлық жағдайды бақылауға ыңғайлы жерге отыруға тырысасыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

12.Сіздің сыртқы бейнеңізді сендіретін әсер қалдырады деп есептей ме?

А. ИяБ. Жоқ

13.сіз өзіңізді арамдаушымын деп есептейсіз бе?

А. ИяБ. Жоқ

14.Егер қоршаған алдамдар сіздің пікіріңізбен келіспесе, сіз сасқалақтамайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

15.Сіздің өз ұсынысыңыз бойынша жұмыс топтарын ұйымдастырған кездеріңіз болды ма?

А. ИяБ. Жоқ

16. Егер сіз белгілеген шаралар белгілі қорытындыны бермесе:

а. Сіз оны басқа біреуге тапсырғанға қуанасыз

б. Қабылданған шешіммен байоанысты барлық жауапкершілікті өзіме аламын

17. Екі пікірдің қайсысы сіздің пікіріңізге тура келеді.

А. Нағыз басшы барлық істі ұсақ түйекке дейін өзі істеу керек.

Б. Нағыз басшы басқара білу керек.

18. Қандай адамдармен жұмыс істегенді жөн көресіз.

А. Бағынышты, жуас

Б. Бірбеткей адамдар.

19.Қызу айтыстан қашқалақтайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

20.бала кезіңізде әкеңіздің өктемдігіне жиі ұшырадыңыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

21.мамандық туралы пікірталаста сіз өзіңіз келіспеген адамды өзхіңізге қарата аласыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

22.мынадай көріністі елестетіп көріңіз: Достарыңыз бен орманда қыдырып жүрген уақытта сіздер жолдан адасып қалдыңыздар, кеш батып келеді.Шешім қабылдау қажет.

А. Сіз бұл мәселені топтағы ең білгір адам шешу керек деп ойлайсыз

Б. Сіз басқалардың шешіміне арқа сүйейсіз.

23. Мынадай сөз бар:” қалада екінші болғанша, ауылда бірінші бол” деген. Егер сізге таңдау керек болса, не істер едіңіз?

А. Ауылда 1 ші болуБ. Қалада 2 ші болу.

24. сіз өзіңізді басқа адамға қатты әсер етемін деп ойлайсвыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

25. Сіздің сәтсіз өткен тәжірибеңіз сізге жеке бастама бастауға кедергі кетіреді?

А. ИяБ. Жоқ

26. Сіздің пікіріңізше нағыз басшы ол:

а. Ең компетентті” өз ісін жақсы білетін)

б. Кімнің мінезі күшті.

27. сіз барлық уақытта адамдарды түсінуге тырысасыз?

А. ИяБ. Жоқ

28. Айналадағы тәртіптілікті сыйлай білесіз бе?

А. ИяБ. Жоқ

29.Басшылардың қай типі сізге құрметті болып көрінеді.

А. өзі барлығын шешетін

Б. әр кезде ақылдасып отыратын.

30. Сіздің пікіріңізше басшылардың қай типі фирманың, өндірістің жұмысына ыңғайлы?

А. Бірлесіп істейтін тип

Б. Авторитарлық тип

31. Сізді жиі пайдаланып кетеді деген әсер сізде жиі боладыма?

А. ИяБ. Жоқ

32. сіздің бейнеңізге қай портрет жақын?

А. Қатты дауыс, шапшаң қимыл, сөз үшін қалтаға түспейсіз.

Б. Бәсең дауыс, асықпай жауап беру, өзіңізді бақылап қимылдау, ойлы көзқарас.

33. Жұмыс жиналысында сіз бір өзіңіз басқаларға қарама қарсы ойдасыз, бірақ сіз өзіңіздің ойыңыз дұрыс екеніне сенімдісіз. Өзіңізді қалай ұстар едіңіз?

А. Үндемей қоя саласыз

Б. өзіңіздің ойыңыз дұрыс екенін дәлелдейсіз.

34. Сіз туралы басқалардың қызығушылығын өз мақсаиына пайдаланады деп айтады ма?

А. ИяБ. Жоқ

35. Егер сіз бір іске үлкен жауапкершілікте болсаңыз, онда сіз үрей қорқынышты сезесіз бе?

А. ИяБ. Жоқ

36.Өзіңіздің кәсіби мамандығыңыздан не күтесіз?

А. Біреуге бағыну.

Б. Тәуелді болу

37.сіз қалай қарайсыз. Жанұяның бақытты болуына маңызды сұрақты ерлі зайыптының біреуінің шешкені длұрыс па?

А. Дұрыс

Б. Дұрыс емес

38. сізге керек емес нәрсені біреудің сөзіне сеніп сатып алғансыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

39. Сіз өз ұйымдастырушылық қабілетіңіз ортадан жоғары деп ойлайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

40. Қандай да бір сәтсіздікпен кездескенде өзіңізді қалай ұстайсыз?

А. Сәтсіздіктен есім шығады

Б. Сәтсіздік жылдамырақ қимылдауыма көмектеседі.

41. Қызметтес жолдастарыңызға( курстастарыңызға) кенеттен кінә тағасыз ба, егер де ол кінә оған лайықты болса.

А. ИяБ. Жоқ

42. Сіз өзіңіздің жүйкеңізді өмірдің тауқыметіне шыдайды деп ойлайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

43. Егер сізге қайта құруды орындау керек болса,сіз қалай орындайсыз?

А. Дереу өзгеріс жасаймын

Б. Біртіндеп эвалюциялық өзгеріс енгіземін

44. Сіз өте мылжың адамды керек кезінде әңгімесін бөле аласыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

45. Сіз мына ұғыммен келісесіз бе:” бақытты болу үшін, елеусіз өмір сүру керек”.

А. ИяБ. Жоқ

46. Әр бір адам өзінің адамгершілік қасиетімен көрнекті іс жасау керек деп ойлайсыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

Сіз бала кезіңізде кім болуды армандағансыз (мына мамандықтар бойынша)?

А. әйгілі суретші, композитор, ақын

Б. Ұжым басшысы

қандай әуенді тыңдағанды ұнатасыз?

А. Салтанатты,қуатты, күшті

Б. Мұңлы лирикалық

Сіз маңызды адамдармен кездескенеде қобалжисыз ба?

А. ИяБ. Жоқ

сіздің ерік күшіңізден күштірек адамды жиі кездестіресіз бе?

А. Ия Б. Жоқ

Нәтижесін талдау:

Сіз 1,2,4,5,7,10,11,12,15,20,21,22,23,24,26,28,31,32,33,34,37,39,41,42,43,44,46,48-ші сұрақтардың “А” жауабы 0 баллдан, 3,6,8,9,13,14,16,17,18,19,25,27,30,35,36,38,40,45,47,49,50-ші сұрақтардың “Б” жауабына 1 баллдан есептеулеріңізге болады. Барлық баллдарды қосыңыз.

25 және одан төмен – жетекшілік қасиетіңіз әлсәз білінеді.

26-35 балл – жетекшілік қасиет белгілі бір дәрежеде көрініс береді.

36-40 балл – жетекшілік қасиет күшті жоғары көрсеткішке ие.

40 баллдан жоғары – үстемділікке бейімділіктің көрсеткіші.

3. “Сіз және сіздің айналаңыздағылар” психокоррекциялық тренингтік-ойыны.

Мақсаты: Сіздің басқалармен тіл табысуыңызды бағалау.

Орындау ережесі: Өзгелер сізбен достсқысы келеді ме,жоқ болмаса сізден қашқақтап жүреді ме? Сіз басқалардың көңілін табуға мән бермей жүрген шығарсыз?

Осы сұрақтарға жауап беруге ұсынылып отырған тест көмектеседі. Сұрақтарды мұқият оқып шығыңыз да “ а” немесе “ б” әріптерімен белгіленген жауаптардың біреуін таңдап алыңыз.

Тапсырмалар:

1.Сіз қонаққа барғанда неге көбірек көңіл бөлесіз?

А. Ыңғайлы киінуге

Б. Жағдайға қарай киінуге

2. сіз досыңыздың құмарлығын қолдамайтын болсаңыз оның сұрағына:

а. Шыныңызды айтасыз

б.бүктірмелеп айтасыз

3. Бір уақытта екі кездесуге баратындай жағдай болып қалса, қайсысына барасыз ба?

А. Бұрын айтылған кездесуге.

Б. өзіңізге ұнайтын адаммен кездесуге

4Сіздің досыңыздың отбасындағы орын алған түсінбеушілік бойынша кеңес беру керекболса:

А. Бас тартасыз.

Б. . Сіздің ойыңызша кімдікі дұрыс екенін ашық айтасыз

5. Танысыңыз сіздің балаларға арналған телебағдарламадеп бағалайтын көрсетілім туралы үлкенқызығушылықпен пікірін айтқанда сіз оған:

А. Мен оны көрген жоқпын, көру керек екен.

Ббір рет көрген едім, бірақ ол маған ол ұнамады.

6. Танысыңыз” Жаңа машинаны өте қымбат алдым ау” – деген ойымен бөліссе, сіз шынында ол артық төледі деп есептеңіз.

А. Турасын айтасыз

Б. Жаңа машинасымен құттықтайсыз.

7. Қонақтардың біреуі сіз білетін анекдотты айтуды бастап, аяғын есіне түсіре алмаса:

А. Оны аяғына дейін жеткізесіз

Б. Үндемейсіз

8 . Атын ұмытып қалған адамды кездестіргенде:

А. Жағдайдан шығу жолын іздейсіз

Б.Есіңізге түсіре алмағаныңызды айтасыз

9. Бас қатыру немесе отбасындағы түсінбеушілік сізді мазаласа:

А. Сыр сақтайсыз

Б. Кездейсоқ адамдарға дейін сырыңызды ақтарып саласыз.

Кілті:

Берілген кілтке сай келген жауап бір баллмен бағаланады.

1А, 2Б, 3А, 4А, 5А, 6Б, 7Б, 8Б, 9А.

Нәтижесін талдау:

0-3 балл: Сіздің шыншылдығыңызды айналадағылар түсінбей қалады,сондықтан өз ойыңызды өзгелерге айудан бұрын ойланып алсаңыз қарым қатынасты проблемаларыңыз азаяды.

балл: Басқалар мен тіл табысуға икемдісіз.Бірақ сіз шыншылдық білдіргенде айналадағылармен түсініспеушілік орын алуы мүмкін, сондықтан сын айтуға құмарлығыңызды басып жүріңіз.

7-9 балл: Өзгелерді өте жақсы түсінесіз, сондықтан қарым қатынас мейірімділік пен ынтымақтастық жолымен жүреді. Сізді барлығы сыйлайды, шын достарыңыз көп.

Социометрия әдісі бойынша сынып оқушыларының қарым-қатынас зерттеу жұмысының сараптамасы

Социометрия әдісі бойынша сынып оқушыларының қарым-қатынас зерттеу жұмысының сараптамасы

Мақсаты:  Топ оқушылары арасындағы қарым-қатынасты зерттеу.
Зерттеу барысы:

Оқушыларға мынадай сауалнама үлестіріледі:
1.Кіммен бір партада отырғың келеді?
2.Кіммен бірге жорыққа шыққың келеді?
3.Кімді туған күніңе шақырғың келеді?

Таңдау матрицасы

№ Кім таңдайды Кімді таңдайды
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
2
3
4
Қанша рет таңдалды:
Өзара (бірін-бірі)
қанша адам таңдады

                         
  «Таңдау матрицасындағы» мағлұматтарды өңдеп болған соң, «Социограмма» жасалады.

С о ц и о г р а м м а
                           4 шеңберден тұрады.
І.дөңгелекке (орталыққа) ең көп таңдалынған оқушылар түседі; ( 2 есе көп таңдалғандар)
ІІ дөңгелекке-орташа таңдалғандар
ІІІ дөңгелекке-елеусіз(менсінбейтін) балалар-орташа саннан төмен
ІҮ дөңгелекке-оқшау қалған,шеттелген балалар бірде-бір рет таңдалынбаған.

Социограмманы толтырғанда, оң жағында-ұлдар ( ), сол жағында – қыздар (
белгілейді.

Нәтижесінде: Сараптама нәтижесі бойынша оқшауланған (елеусіз немесе шеттеп қалған )  оқушылармен жұмыс жүргізіледі.  

2013-2014 оқу жылының  қазан    айында  11а сыныбынан «сынып оқушыларының арасында лидер және шеттеп қалған оқушыны, шағын топтарды анықтау» мақсатында  алынған сауалнаманың қорытындысы

Мақсаты: Сынып оқушыларының арасында лидер және шеттеп қалған оқушыны, шағын топтарды анықтау.
Алынған сауалнама:  Социометрия әдісі. (Қарым-қатынас социограммасы).
Сауалнамаға қатысқан сынып:   11а
Қатысқан оқушы саны: 20
Сауалнама нәтижесі: 
I – Лидер: Қыдырбай Көркем
II – Беделділер:   Сегізбай А, Есенғали Тоқжан
III — Орта беделділер: Алимханова Ф
IV — Топтан қалмаушылар:  Дайырбек Нұрсұлтан
V — Шеттеп қалғандар: Жоқ
V I- Шағын топтар:  жоқ

ID: 169 | Просмотров: 9779

Социометрия әдістемесі

Социометрия әдістемесі

Мақсаты: Сынып оқушылары арасындағы қарым-қатынасты зерттеу

Оқушылардың өзара жеке қатынасын зерттеуде социометриялық әдістерді қолдану: Бұл әдістер жанама сұрақтар қою жолымен өзара ұнатуды, жақтырмауды немесе бір-біріне деген немқұрайдылықты анықтауға, сыныпта кімнің беделі жоғары, ал кімнің беделі төмен екенін білуге мүмкіндік береді. Мұндай тәсілдердің педагогикалық құндылығы маңызды,себебі сынып ішіндегі қарым-қатынастардың сипатын анықтауға мүмкіндік береді. Неғұрлым сыйлы, беделді және көшбасшы оқушыларды анықтап, сынып жетекшісі кейін қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру кезінде, өзін-өзі басқару ұйымдарын сайлау барысында және оларға басқа жұмыстарда оларға сүйене алады.Сонымен қатар дәстүрлі социометрия әдісі пәнді оқытуда тиімді пайдалануға болады. Мысалы: қазір сізге үлгі көрсетіліп, түсіндіріледі. Сол үлгі бойынша құрылған топта осыны жасап көреміз.

Зерттеу барысы: Оқушыларға мынадай сауалнама үлестіріледі:

1. 
   Кімді туған күніңе шақырғың келеді, 3 оқушының аты-жөні:
   

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

2. 
   Кіммен бірге жорыққа шыққың келеді, 3 оқушының аты-жөні:
   

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

3. 
   Кімді қиын кезде қасыңнан көргің келеді, 3 оқушының аты-жөні:
   

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

Социограмма

4 шеңберден тұрады:

1-дөңгелекке (орталыққа) ең көп таңдалынған оқушылар түседі (2 есе көп таңдалынғандар)

2- дөңгелекке орташа сан таңдалынғандар

3- дөңгелекке елеусіз балалар (орташа саннан төмен)

4- дөңгелекке оқшау қалған, шеттелген балалар (бір де бір рет таңдалынбаған)

«Атырау облысы дарынды балаларға арналған Жылыой лицей — интернаты»

«Социометрия»

әдістемесі

Дайындаған:

Достарыңызбен бөлісу:

kalaydo.de — дер Анцайгенмаркт | kostenlos privat Anzeigen Inserieren

kalaydo.de — das Entdecker-Portal.

Kleinanzeigen, Jobs, Immobilien, Autos

Bei kalaydo.de kaufen oder verkaufen ist sicher: Käufer oder Verkäufer sind direkt in Ihrer Nachbarschaft, der Austausch der Ware gegen Geld erfolgt in der Reglich persön. Damit fallen keine Portogebühren an. Möchten Sie Bekleidung, Schmuck, Möbel oder Computer kaufen? Haben Sie Möbel für Haus oder Garten abzugeben? Gratis-Anzeigen sind die einfachste Möglichkeit, schnell und erfolgreich zu verkaufen oder zu kaufen.Suchen Sie etwas, wollen aber kein Geld ausgeben? Dann besuchen Sie doch unsere Kategorie Zu verschenken. Sparen Sie bares Geld mit gebrauchten Artikeln: Gebrauchte Möbel, Gebrauchte Küchen, gebrauchte Kleidung für Baby & Kind, gebrauchte Fahrräder und viele andere Gegenstände finden Sie zu einem kleinen Teil des Neupreises. Suchen Sie einen феллиген Митбевохнер? In unserem Tiermarkt finden Sie Anzeigen für Katzenbabys, Welpen, Reitbeteiligungen und vieles mehr aus der Tierwelt. Kleinanzeigen in Ihrer Stadt: Sie wählen einfach Ihre Stadt oder Region und finden lokale Kleinanzeigen direkt in Ihrer Nachbarschaft.Beim regionalen Findernet können Sie Anzeigen gratis im Bereich Kaufen und Verkaufen, Dienstleistungen, Gemeinschaft, Tiere und Auto insrieren. Ebenfalls können Sie bei kalaydo.de eine Stellenanzeige aufgeben oder ein Stellengesuch interieren. Wenn Sie auf der Suche nach einem neuen Job sind, finden Sie neben vielfältigen Stellenangeboten auch Ausbildungsplätze, Aushilfsjobs und Praktikumsplätze — unsere Top-Jobs finden Sie hier. Immobilien-Anzeigen gibt es in unserem Immobilienmarkt, wenn Sie z.B. eine neue Wohnung oder ein Haus suchen, werden Sie hier die passende Kaufimmobilie oder Mietwohnungen finden. Auch ein Auto verkaufen Sie am besten online über kalaydo.de, das gemeinsame Anzeigen-Onlineportal regionaler Tageszeitungen. kalaydo.de ist vielseitig, benutzerfreundlich und zeichnet sich darüber hinaus durch regionale Nähe aus. Wenn Sie selbst eine Anzeige aufgeben wollen, können Sie Ihr Angebot detailliert beschreiben und mit trustbig vielen Bildern anschaulich gestalten. kalaydo.de wünscht Ihnen viel Freude beim Stöbern in unseren Anzeigen, viel Freude am Entdecken und viel Erfolg beim Kaufen und Verkaufen — dort, wo Sie wohnen..

Социометрия скачать бесплатно, или прочитать Социометрия онлайн

Блумер, Герберт; Бурдье, Пьер; Конт, Огюст; Гидденс …

Чарльз Курцман СОЦИОМЕТРИЯ Социометрия , по определению, измеряет «социус» — межличностную связь между двумя людьми (Moreno 1951). Основатель социометрии , Джейкоб Л. Морено (1889-1974), задумал три уровня социометрии (Морено [1953] 1993), применив термин социометрия к каждому (склоняясь к…

Отображение отношений

***** Что такое отображение отношений? Что такое отображение отношений? * Карты неформальных и невысказанных сетей взаимоотношений — социально-эмоциональные сети * Важный инструмент для людей, создающих зрелые групповые сети, устанавливая сети знаний и совместные отношения поведения …

© Энн Э.Хейл и Линнея Карлсон-Сабелли, 30 апреля 1990 г. …

Вы сможете: € определить степень, в которой люди в группе уже воспринимают ваш частный выбор. € В случаях, когда вся группа решает заполнить конфиденциальный набор данных, данные будут собраны и отправлены для анализа независимому социометрия научный сотрудник …

В поисках своего места: использование социометрического выбора и…

Джейкоб Леви Морено 1889-1974: Отец психодрамы, социометрии и групповой психотерапии. Лондон: Тависток / Рутледж. МИРИАМ ЗАХАРИА преподавала в детском саду до шестого класса в течение 15 лет в альтернативных начальных школах в Торонто, Канада, и является консультантом по вопросам миротворчества в области образования.

modules.php? Name = Content & pa = showpage & pid = 6 Стр. 3 из 3.

Цель этого упражнения — переместить изучение социометрии от чисто когнитивного к эмпирическому.Если люди смогут применить социометрию на практике и принять участие в социометрическом групповом опыте, это станет для них более осмысленным, и они с большей вероятностью останутся с ними как …

СОЦИОМЕТРИЯ В РАБОТЕ

Социометрия На работе **** 3 1. РЕЗЮМЕ Социометрия — это наука в рамках психодрамы, которая позволяет нам исследовать и отображать неформальные отношения между людьми.

Социометрия, исследование мира и творческий конфликт …

Социометрия , Исследование мира и творческая трансформация конфликта: приглашение на встречу между Дж. Л. Морено и Йоханом Галтунгом 1 Автор: Д-р Вильфрид Граф Перевод: Августин Николеску Примечание: это перевод оригинальной статьи, опубликованной на немецком языке в журнал Zeitschrift für …

.

kalaya.org, профессор Налин де Сильва

kalaya.org, профессор Налин де Сильва
‘)
var scrollerinstance = это
if (window.addEventListener) // запускаем onload в браузерах DOM2
window.addEventListener («загрузка», функция () {scrollerinstance.initialize ()}, ложь)
else if (window.attachEvent) // запускаем onload в IE5.5 +
window.attachEvent («загрузка», функция () {scrollerinstance.initialize ()})
else if (document.getElementById) // если устаревшие браузеры DOM, просто запускаем скроллер через 0,5 секунды
setTimeout (function () {scrollerinstance.initialize ()}, 500)
}
// ———————————————— ——————-
// initialize () — Инициализировать метод скроллера.
// -Получить объекты div, установить начальные позиции, запустить анимацию вверх-вниз
// ———————————————— ——————-
pausescroller.prototype.initialize = function () {
this.tickerdiv = document.getElementById (this.tickerid)
this.visiblediv = document.getElementById (this.tickerid + «1»)
this.hiddendiv = document.getElementById (this.tickerid + «2»)
this.visibledivtop = parseInt (pausescroller.getCSSpadding (this.tickerdiv))
// устанавливаем ширину внутренних DIV равной ширине внешнего DIV минус заполнение (предполагается, что заполнение равно верхнему заполнению x 2)
this.visiblediv.style.width = this.hiddendiv.style.width = this.tickerdiv.offsetWidth- (this.visibledivtop * 2) + «px»
this.getinline (this.visiblediv, this.hiddendiv)
this.hiddendiv.style.visibility = «visible»
var scrollerinstance = это
document.getElementById (this.tickerid) .onmouseover = function () {scrollerinstance.mouseoverBol = 1}
document.getElementById (this.tickerid) .onmouseout = function () {scrollerinstance.mouseoverBol = 0}
if (window.attachEvent) // Убираем свободные ссылки в IE
window.attachEvent («onunload», function () {scrollerinstance.tickerdiv.onmouseover = scrollerinstance.tickerdiv.onmouseout = null})
setTimeout (функция () {scrollerinstance.animateup ()}, this.delay)
}
// ———————————————— ——————-
// animateup () — перемещать два внутренних блока скроллера вверх и синхронно
// ———————————————— ——————-
pausescroller.prototype.animateup = function () {
var scrollerinstance = это
если (parseInt (this.hiddendiv.style.top)> (this.visibledivtop + 5)) {
this.visiblediv.style.top = parseInt (this.visiblediv.style.top) -5+ «пикселей»
this.hiddendiv.style.top = parseInt (this.hiddendiv.style.top) -5+ «пикселей»
setTimeout (функция () {scrollerinstance.animateup ()}, 50)
}
else {
this.getinline (this.hiddendiv, this.visiblediv)
this.swapdivs ()
setTimeout (функция () {scrollerinstance.setmessage ()}, this.delay)
}
}
// ———————————————— ——————-
// swapdivs () — Поменять местами видимый и скрытый div
// ———————————————— ——————-
pausescroller.prototype.swapdivs = function () {
вар tempcontainer = this.visiblediv
this.visiblediv = this.hiddendiv
this.hiddendiv = tempcontainer
}
pausescroller.prototype.getinline = function (div1, div2) {
div1.style.top = this.visibledivtop + «px»
div2.style.top = Math.max (div1.parentNode.offsetHeight, div1.offsetHeight) + «px»
}
// ———————————————— ——————-
// setmessage () — Заполняет скрытый div следующим сообщением, прежде чем оно станет видимым
// ———————————————— ——————-
pausescroller.prototype.setmessage = function () {
var scrollerinstance = это
if (this.mouseoverBol == 1) // если мышь в данный момент находится над scoller, ничего не делать (приостановить)
setTimeout (функция () {scrollerinstance.setmessage ()}, 100)
else {
var i = this.hiddendivpointer
вар потолок = this.content.length
this.hiddendivpointer = (i + 1> потолок-1)? 0: я + 1
this.hiddendiv.innerHTML = this.content [this.hiddendivpointer]
this.animateup ()
}
}
pausescroller.getCSSpadding = function (tickerobj) {// получить значение заполнения CSS, если есть
если (tickerobj.currentStyle)
вернуть tickerobj.currentStyle [«paddingTop»]
else if (window.getComputedStyle) // если DOM2
return window.getComputedStyle (tickerobj, «») .getPropertyValue («верхняя обивка»)
еще
возврат 0
}

.